Als er hoop is, is er toekomst
Remke van Staveren zette een link op LinkedIn over een artikel dat verschenen is in het Tijdschrift voor Psychologie. Het artikel, dat geschreven is door Martijn Kole (ervaringsdeskundige) en Tom Kuipers (psychiater), heeft als onderwerp ‘Passiviteit bij psychose’. In dit artikel doet Martijn een aantal uitspraken die betrekking hebben op zijn eigen ervaringen als cliënt in de GGZ. Een aantal van deze uitspraken raakte mij, ik herkende ze. Dit terwijl ik absoluut niet dezelfde ervaring als Martijn heb in de GGZ. Martijn heeft er een stuk langer mee te maken gehad dan dat ik dat heb, dus wat hij heeft meegemaakt is niet te vergelijken met wat ik heb meegemaakt in mijn korte carrière als cliënt in de geestelijke gezondheidszorg. Maar toch was er herkenning.
Kole zegt onder andere “dus de goede bedoelingen van anderen om mij aan te sporen om iets van mijn dagen te maken stuiten op de muur van zelfbescherming en existentiële angst voor meer verlies.” Vlak daarna zegt hij dat hij “meer verlies niet kon dragen”. In het artikel geeft hij aan dat zijn passiviteit een manier was om zichzelf te beschermen tegen de angst voor hopeloosheid, want dat was de veroorzaker van zijn gedachten om uit het leven te stappen. In deze fase (zelfbescherming) boezemt het denken of dromen over een toekomst angst in. Zonder toekomst geen hoop en zonder hoop geen toekomst. In het artikel doet hij ook een uitspraak die voor mij een groot deel van mijn leven bepaald heeft “uiteindelijk liet ik het ook na om beslissingen te nemen; die vielen immers toch niet in goede aarde.”
Een groot deel van mijn leven deed ik wat anderen dachten wat verstandig was, mijn beslissingen vielen toch altijd verkeerd. In mijn leven heb ik ooit de beslissing genomen dat alles wat ik zou doen verkeerd zou aflopen, anderen wisten het beter dus dan kon ik daar ook beter naar luisteren. Mijn eigen waarde was ver beneden 0. Mijn schuldgevoel zorgde ervoor dat ik mijn eigen “ik” begroef en als een gestuurde ik mijn leven weer oppakte. Gestuurd door schuld; straf en boetedoening was het thema geworden (maar dat wist ik toen nog niet). Martijn Kole zegt in het artikel dat hij het gevoel had dat hij zijn gevoel ontkoppelde van zichzelf. In die fase heb ik ruim 30 jaar gezeten, al die tijd zonder emoties en gevoel, ondertussen gewoon functionerend.
De uitspraak van Kole over de muur van zelfbescherming en de angst voor meer verlies blijken voor mij ook van toepassing, als er een bres geslagen wordt in mijn muur dan is de angst voor meer verlies erg groot. De angst kan dan zorgen voor paniek, gevolgd door verwarring en chaos. Wat mij in die situaties helpt is contact zoeken met lotgenoten, studiegenoten en hulpverleners. Dan blijkt maar weer dat lotgenotencontact, geduld, steun en herkenning een belangrijk deel uitmaken van mijn herstel. En behalve het ondersteunen in het weer herstellen van mijn muur, komt er dan ook af en toe iemand die er voor zorgt dat je weer stof tot nadenken krijgt (dank je wel Remke), een nieuwe stap in het proces.
Als ik het verhaal van Martijn Kole op deze manier koppel aan mijn eigen ervaring dan bevestigd dat voor mij dat het niet uitmaakt welke aandoening je hebt, het proces is hetzelfde. Ongeacht welke behandeling of opname je hebt gehad, je vindt altijd herkenning in elkaars verhalen. Dat geeft steun, dat geeft hoop. En als er hoop is, is er toekomst.
Koos