Kwetsbaarheid of uitdaging

Na het gebruik van het woord aandoening, als in een psychische aandoening, kwam het woord kwetsbaarheid in zwang. Het woord aandoening verwijst te veel naar een ziekte, en we willen juist niet vanuit een ziektebeeld denken en handelen. In de wereld van de zorg en van het herstel wordt er daarom nu gesproken over kwetsbaarheid. Maar is dat wel een goede omschrijving?

Het woord kwetsbaar verwijst naar zwakte, het maakt mensen bewust dat zij kwetsbaar zijn en dus geraakt kunnen worden, en dat willen wij niet. Wij zijn opgegroeid in een maatschappij waarin het laten zien dat je sterk bent gemeengoed is, je hoort sterk te zijn anders hoor je er niet bij. Het tonen van zwakte is dan ook not done.

Als we het dan hebben over psychische kwetsbaarheid dan bevestigen we dat iemand zwak is en dat de betreffende persoon ondersteuning nodig heeft om zichzelf dusdanig aan te passen dat hij weer sterk kan zijn. En dat terwijl we juist uit willen gaan dat iedereen goed is zoals hij of zij is.

De laatste tijd hoor ik steeds vaker dat er gesproken wordt over een psychische uitdaging, een nieuwe benaming in de reeks (aandoening – kwetsbaarheid – uitdaging). Dit roept bij mij de vraag op wat dan de uitdaging is. Is het de uitdaging om je kwetsbaarheid te overwinnen om weer sterk te kunnen zijn (het leven voorbij de aandoening – 4^e fase van het herstelproces) of is de uitdaging iets totaal anders.

Als ik, want ik zal het even bij mezelf houden, uitga van het standpunt dat het de uitdaging is om met je aandoening/kwetsbaarheid je staande te houden in deze maatschappij, dan voel ik een soort druk; ik “moet” iets. Voor mij voelt dat dit “moeten” niet vanuit mijzelf komt, maar vanuit de maatschappij, het wordt mij opgelegd. Ik moet voldoen aan de verwachtingen van anderen. Voor mij voelt dat niet goed, ik houd al niet van het “moeten doen” van iets dus het “moeten” voldoen aan verwachtingen van anderen is voor mij al helemaal belemmerend.

Ik wil hiermee niet zeggen dat het je staande houden in deze maatschappij geen uitdaging is, integendeel, het is een gigantische uitdaging om jezelf te kunnen blijven en toch deel te kunnen nemen aan de maatschappij. Een uitdaging waar veel mensen mee te kampen hebben en soms leidt tot het verlaten van dit leven, maar dat is even een zijsprong.

Voor mij is de uitdaging dan ook meer het accepteren van wie ik ben, met al mijn “sterke” en “zwakke” eigenschappen, ongeacht of anderen dat ook accepteren. Ik bereik dat volgens mij alleen als ik trouw blijf aan mijzelf en mijzelf niet probeer te veranderen om maar in deze maatschappij te passen. En daar ligt voor mij dan ook het verschil; ik “moet” niet sterk zijn, krachtig zijn en mijzelf aanpassen, nee ik “wil” mijzelf blijven, trouw aan mijzelf zijn en mijzelf accepteren zoals ik ben. En dat is voor mij de uitdaging.

Ik heb mijzelf geaccepteerd, ik heb een psychische aandoening, ik ben altijd bezig met mijn herstel, en ben door mijn aandoening wat kwetsbaarder op sommige vlakken. Maar het maakt ook wie ik ben, en als anderen iets verwachten dan ligt dat bij hun, niet bij mij.

Het blijft dus een zoektocht naar het meest geschikte woord, als dat er al is. Ik persoonlijk gebruik de woorden aandoening, kwetsbaarheid en uitdaging wisselend. Wanneer ik welk woord gebruik ligt heel erg aan de context. Als ik met hulpverleners te maken heb gebruik ik vaak het woord aandoening, bij welzijn en gemeente het woord kwetsbaarheid en bij de rest is het afhankelijk van het onderwerp waar het om gaat. Dus eigenlijk hoeft er van mij niet zo nodig een vastgelegd woord te zijn, iedereen moet maar gewoon het woord gebruiken dat voor hem of haar goed voelt.

Wat is nou eigenlijk de strekking van dit verhaal? Wat ik denk ik duidelijk wil maken is dat het vooral belangrijk is om te doen wat goed voelt en woorden gebruikt die voor jou werken en betekenis hebben. Nog korter; blijf vooral jezelf en werk vanuit je gevoel.

PFF, heb ik meer dan 700 tekens nodig om iets te zeggen wat maar 36 tekens heeft……