Wat is een herstelproces?

Het herstelproces

Hoe bepaal je nou hoever je bent in je herstel? Om dat te kunnen bepalen is het goed om te weten hoe een herstelproces er uitziet. In de formele zorg wordt wel vaak gesproken over je herstelproces, maar er wordt niet of nauwelijks uitgelegd hoe dat proces er nou eigenlijk uitziet. Er is gebleken dat mensen die in een herstelproces hebben gezeten het achteraf gezien fijn hadden gevonden om te weten hoe het proces is ingedeeld, ze hadden dan een houvast gehad met positief effect.

In de officiële omschrijving van het proces wordt het woord aandoening gebruikt. Wij zijn van mening dat het herstelproces meer is dan een proces rondom een aandoening, een psychische kwetsbaarheid. Iedereen die te maken heeft met een ingrijpende gebeurtenis krijgt te maken met een herstelproces. Daarom gebruiken wij het woord aandoening niet meer, maar hebben wij dat vervangen door de term gebeurtenis.

Het herstelproces is ingedeeld in vier fasen:

Overweldiging door de gebeurtenis;
Worstelen met de gebeurtenis
Leven met de gebeurtenis
Leven voorbij de gebeurtenis

Overweldiging door de gebeurtenis;

De fase van overweldiging is meestal kortdurend. Het is dat moment waarop er iets gebeurd wat voor jou erg ingrijpend is. Dit kan een ongeluk zijn, een overlijden, een verlies, het meemaken van een psychose of het bewustwording dat je te maken hebt met depressie. Of iets ingrijpend is bepaal jij dus zelf. Dit is eigenlijk de fase van bewustwording.

Worstelen met de gebeurtenis:

In deze fase ben je voornamelijk aan het vechten, worstelen, met jezelf. Hoe ga je verder? Ga je verder? De levensvraag is hier het sterkst aanwezig. Dit is de periode waarin een stuk besef plaatsvind. In deze fase voel je je vaak hopeloos, machteloos en eenzaam. Je weet niet meer wat je moet doen, kunt doen. Vaak trek je je steeds meer terug uit het sociale leven omdat je op onbegrip stuit, omdat je de omgeving niet tot last wilt zijn. Zelfwaarde en zelfvertrouwen zijn zo goed als weg of bevatten alleen maar negatieve elementen. In deze fase heerst twijfel, acceptatie, onbegrip, verzet tegen de aandoening. Je hebt het gevoel geen grip op je leven te hebben, onmacht om er iets aan te doen, en – ook erg belangrijk – in deze fase kan schaamte een rol spelen. Je wilt niet dat de omgeving merkt dat er iets aan de hand is, dus je gaat toneelspelen. Elke keer dat je niet alleen bent gaat je masker voor.

Leven met de gebeurtenis:

Als je in deze fase zit, begin je inzicht te krijgen. Het begin van acceptatie en het opbouwen van zelfvertrouwen begint in deze fase vorm te krijgen. Je leert om te gaan met de belemmeringen, het gevoel, de emoties, maar ook met de sterke kanten die de gebeurtenis met zich meebrengt. Je wilskracht en vechtlust nemen toe. Je gaat opzoek naar ondersteunende methoden om je te helpen om in controle te blijven. Er komt een stuk rust en je voelt je een stuk beter.

Leven voorbij de gebeurtenis:

In deze fase heb je weer levenslust, je kunt weer verder. Er is weer een duidelijke structuur in de dag invulling. Je hebt geleerd hoe je met tegenslagen om kunt gaan, hoe je de emoties een plek kunt geven. Dit is de fase waarin je de rest van je leven zit. Onbewust zal je ook continu bezig zijn met nieuwe ondersteuningsmethoden, je zult veel tegenkomen en derhalve ook veel uitproberen – “wie weet vind ik het prettig en heb ik er wat aan”.

Het herstelproces is geen vastomlijnd proces, geen rechte lijn. Het is meer een kronkelende, krullende lijn die langzaam naar boven loopt.