Wat doet een ervaringsdeskundige?
Ervaringsdeskundigheid is het vermogen om op grond van eigen herstelervaring voor anderen ruimte te maken voor herstel.
De ondersteuning die door een ervaringsdeskundige geboden wordt, is gebaseerd op herkenning, erkenning en begrip van ‘binnenuit’ en sluit aan op de principes van herstelondersteunende zorg, methodische zelfhulp en de kernwaarden van ervaringsdeskundigheid.
Het kenmerk hiervan is dat de zorg in dienst staat van herstelproces van de cliënt. Onder het herstelproces wordt verstaan: het unieke, persoonlijke proces waarin de cliënt zijn eigen leven weer inhoud geeft. Het herstelproces leidt tot een hernieuwd zelfgevoel en identiteit.
De ondersteuning legt accent op zelfmanagement, methodische zelfhulp en eigen regie en draagt bij aan preventie van ziekte en zorgafhankelijkheid.
De ervaringsdeskundige onderscheidt zich van andere hulpverleners doordat hij of zij ervaringskennis heeft van de methoden die het herstelproces van cliënten ondersteunen en doordat hij of zij zelf een voorbeeld is van hoop en empowerment. De ervaringsdeskundige toont met zijn eigen herstelproces het bestaan van het vermogen om te herstellen aan. Ervaringsdeskundigheid is gericht op persoonlijk herstel, omvattender dan de psychiatrische zorg in engere zin.
Ervaringsdeskundige ondersteuning omvat een samenwerkingsproces met de cliënt waar de nabije omgeving (het cliëntsysteem) eveneens bij betrokken wordt. Dit zijn voor de cliënt belangrijke personen, maar ook maatschappelijke organisaties die ondersteuning bieden. Bij de ondersteuning wordt altijd de context van de specifieke leefsituatie van de cliënt meegenomen. Daarnaast is de ‘culturele context’ van belang, dat wil zeggen dat de ervaringsdeskundige rekening houdt met verschillende culturele achtergronden en leefomgevingen.
De meest voorkomende activiteiten:
- Ondersteunen van zelfhulp bij herstelactiviteiten en herstelprocessen van individuen en groepen;
- Coachen van reguliere begeleiders, behandelaren en ervaringsdeskundigen bij het benutten van de beroepsmatige inzet van ervaringsdeskundigheid;
- Scholen en organiseren van deskundigheidsbevordering voor cliënten, reguliere begeleiders en behandelaren, ervaringsdeskundigen en andere betrokkenen;
- Adviseren bij inrichten van herstelondersteunende zorg, zorgprogramma’s en beleid;
- Onderzoek doen vanuit het perspectief van ervaringsdeskundigheid;
- Voorlichten en kwartiermaken binnen en buiten de GGZ;
- Ontwikkelen en coördineren van visievorming en beleid vanuit ervaringsdeskundigheid;
- Ontwikkelen van anti-stigma activiteiten.